Volg The Records: 
< TERUG   VERDER >   
NAAR ALLE BERICHTEN >

Dit jaar was Benjamin jurylid bij The Records

“M’n tweelingbroer was goed met de meisjes, zelf was ik als puber sociaal onhandig. Ik stond altijd in de hoek met m’n biertje. Op m’n dertiende kreeg ik een saxofoon. Toen ik later in diezelfde kroegen ging spelen kwamen de meisjes opeens naar me toe.” Lacht. “Zo heb ik mijn vrouw ook ontmoet. Ik ontdekte: hoe harder ik studeerde, hoe leuker mijn leven werd. Bij optredens kreeg ik kreeg consumptiebonnen, vrijkaartjes en op festivals zelfs een schone wc. Dat was fantastisch.”

The Records zijn net voor de zesde keer uitgereikt. Tijdens de award show winnen jazzbands een cd-productie ter waarde van € 10.000,-. Over een jaar horen we het resultaat. Waar kijk jij naar als jurylid?
“Dat ze allemaal fantastisch kunnen spelen staat buiten kijf. Maar een cd maken is echt een vak apart. Dat vraagt veel van je. Als je een plaat gaat maken moet je weten wat je wilt, want er zijn zoveel keuzes die je moet maken. Ik hou van een plaat met een gezicht, een bijzondere klank, dat je hoort: hier is over nagedacht. Ik ben dan ook echt heel erg benieuwd wat er uit gaat komen.”

Is het belangrijk om dingen naast je neer te kunnen leggen om uiteindelijk bij dat clubje van succesvolle muzikanten te horen?
“Met leeftijd komt mildheid. Ik ben nu 51 en vind het nu makkelijker om de dingen die ik liever anders had gezien te accepteren. Als ik iets organiseer en het wordt niet helemaal zoals ik voor ogen had, besef ik dat ik onderdeel ben van een geheel. De volgende keer wordt het misschien juist beter dan verwacht. Wat ik me wel goed kan voorstellen is dat wanneer je eerste project niet helemaal wordt zoals je voor ogen had dat je je daardoor uit het veld kunt laten slaan. Er zijn zo veel echte hindernissen en hindernissen die je in je hoofd creëert. Wat me daarbij erg heeft geholpen is dat ik altijd geprobeerd heb een duidelijk te beeld hebben van hoe mensen mij zouden moeten zien en horen.”

Wat valt je op aan de jongste generatie jazzmuzikanten?
“Het niveau is krankzinnig. Ze zijn zo ontzettend veel beter dan in mijn studietijd, 25 jaar geleden. De muziek is ook veel ingewikkelder dan vroeger. Alleen al toegelaten worden op het conservatorium is lastiger geworden. Sowieso is het leven als jazzmuzikant een raar bestaan. En dan moet je ook nog proberen door te dringen bij het publiek. Daarom is het ook zo mooi wat Keep an Eye met The Records doet: talenten zichtbaar maken. Zo wordt de hele de jazzscene opgetild.”

Een filmpje op YouTube heeft meer impact dan een goede recensie

Over je muziek zeg je: ‘Meestal is het ploeteren, spelen is een strijd. Iedere keer weer.’ Gaat het, met de jaren, niet gemakkelijker?
“Bij mij niet. Drummer John Engels zegt: ‘Je begint elke dag opnieuw.’ Zo is het echt. De ene avond heb je te gek gespeeld, vindt iedereen je helemaal geweldig en raast de endorfine door je lichaam. De volgende dag pak je die saxofoon en kan je de noten niet meer vinden. Daarom is studeren ook zo belangrijk: als je studeert en je speelt slecht dan kan het daar niet aan liggen. Vroeger nam ik voor een gig nog wel eens een drankje extra. Ging het niet, dan kon ik de alcohol de schuld geven. Daar ben ik mee gestopt. Wij gingen sowieso een stuk makkelijker met drank om. De generatie van nu is veel serieuzer. Het niveau is hoger, er is meer concurrentie. Ze kunnen zich het niet meer veroorloven.”

Waarom is deze generatie zo veel beter? 
“Het internet. Dat is hét grote verschil. Ze horen alles. Dan hoor ik een student iets spelen en denk ik: Hoe weet je dat nou? Heeft ie een YouTube filmpje vertraagd afgespeeld. Daar ben ik nu dus ook net achter gekomen, dat je die filmpjes langzaam kunt afspelen.” Tijdens het gesprek in het Bimhuis in Amsterdam is Benjamin even afgeleid. Hij hoort de muziek van Coltrane. Hij kan niet níét luisteren. “Mijn vrouw wordt er soms gek van als we ergens uit eten gaan en ze draaien jazz.”

Hoe weet je, als je net begint, welke kritiek je serieus moet nemen en wat je naast je neer moet leggen? 
“Je moet vooral naar je innerlijke oor luisteren, dáár moet je op letten. Als je je ogen sluit, hoe klinkt de muziek in je hoofd? Mensen hebben een kaartje gekocht, en daar komt Benjamin Herman op. Wat zien ze? Wat hóren ze? Wat voor avond hebben ze? Dat beeld moet je in je hoofd hebben. Slechte kritiek mag daar geen invloed op hebben. Je moet je realiseren dat mensen komen omdat ze jou leuk vinden, niet om je te bekritiseren. Soms zit er een chagrijn in het publiek, daar moet je je nooit op focussen. Straks ga je nog denken dat ie verstand van jazz heeft.”

Zit een negatieve recensie je dan helemaal niet dwars? 
“Vroeger was een goede recensie heel belangrijk, daar verkocht je meer platen door. Tegenwoordig maakt de pers geen moer meer uit. Een goede recensie is fijn maar je krijgt er niet meer of minder gigs door. Een filmpje op YouTube heeft meer impact.”

Het nadeel van talent, het maakt me ook lui

Je wordt geprezen om je oog voor talent. Je wordt zelfs de ISO-certificatie voor muzikanten genoemd. Herken je talent direct?
“Dat is niet zo moeilijk. Je pikt je ze er zo uit. Hoewel, je hebt er tussen die nog schuchter zijn, die moeten nog uren maken. Die kunnen later nog een spurt maken. Nu heb ik het wel zuiver over het spelen. Er komt nog veel meer kijken bij dat getoeter op een saxofoon.”

Zoals een goed jasje? Je bent uitgeroepen tot best geklede man van Nederland. Hoe belangrijk is de presentatie op het podium? 
“Het gebeurt geregeld dat ik met een muzikant speel en die vertelt me dan vol trots hoe goedkoop zijn pak was en dat ie ‘m al 15 jaar heeft. Ik kan daar echt niet bij. Waarom zou je daar voldoening uit halen? Visualiseer je eigen optreden. Hoe zie je er uit? Draag je een spijkerbroek en gympies op het podium? Prima, maar stel nou dat geld geen rol speelt. Hoe ziet podium er dan uit? Ik geloof dat als je iets visualiseert je dan aardig dicht in de buurt komt van wat je wilt.”

Welk advies geef jij je je studenten? 
“Je moet vooral weten wat je wil. Stel, je kan fantastisch trompet spelen. Je gaat naar het conservatorium. Iedereen vindt je geweldig. Maar, wat wil je? Die vraag stel ik altijd aan mijn leerlingen. Vaak is het lastig daar op jonge leeftijd een antwoord op te hebben. Wil je vooraan op het podium staan? Achteraan? Wil je andermans of eigen muziek spelen? Kun je goed met stress omgaan? Dat zijn allemaal dingen die erbij komen kijken, ook als je beste van de klas bent. Daar kom je vaak spelenderwijs achter, maar je moet wel op tijd beginnen dat te onderzoeken. Ik ook. Ik moest eerst vooral gigs van anderen doen om te ontdekken dat ik daar niet gelukkig van werd. Mijn hart zat er niet echt in. Ik had altijd andere ideeën dan de bandleider. Nu vind ik het weer leuk om met anderen mee te doen omdat ik ook mijn eigen projecten heb.”

Waar heb jij het meest aan te danken: talent, doorzettingsvermogen, werkdrift, geluk misschien? 
“Wat mij het verst heeft gebracht is gewoon studeren en het plezier in spelen. Ik ontdekte dat als ik een kwartiertje per dag speelde dat mijn muziekleraar heel blij was. Dus ging ik een half uur spelen. Muziek maken werd steeds leuker naarmate ik meer studeerde. Maar dat eerste jaar, met al die toonladders die je moet leren, en het klinkt nog nergens naar, daar moet je echt even doorheen.”

En talent, hoe belangrijk is dat? 
“Ik ben er de laatste jaren achter gekomen dat ik een redelijk talent heb. Maar, en dat is het nadeel van talent, het maakt me ook lui. Ik kies stukken die me makkelijk afgaan. Als iets me binnen vijf minuten niet lukt gaat het me tegenstaan. Ik moet uren maken en dat vind ik moeilijk. Wat muzikanten bij The Records doen is voor mij onspeelbaar met al die onregelmatige maatsoorten. Ik zou daar echt heel hard op moeten studeren.”

Dat bestaan in New York, wilde ik dat?

Je hebt je altijd door mensen laten inspireren, denk je dat jonge muzikanten jou ook als inspiratiebron zien? 
“Vind ik lastig te zeggen. Ik vind het erg dat mijn voorbeelden, de mensen waar ik veel van heb geleerd, wegvallen. Straks staat er niemand meer boven me. Jules Deelder, een goede vriend van me, is pas overleden. Hij wist zo ongelofelijk veel van jazz. Daar konden we eindeloos over praten. En hij kwam altijd met platen waar ik nog nooit van gehoord had.”

Je hebt in 1993 New York gestudeerd en stiekem hoopte je daar ontdekt te worden. Dat bleek lastiger dan je dacht. Er liepen daar nog honderden andere saxofonisten met evenveel of meer talent rond… 
“Het was een beslissende tijd voor mij. Zeker, ik vraag me nog wel eens af hoe mijn leven was geweest als ik was gebleven. Je gaat er in ieder geval beter van spelen. Iedereen daar is zo ontzettend goed. Maar dat bestaan in New York, wilde ik dat? Het is ploeteren en de kwaliteit van leven is ook niet om voor uit je bed te komen. Ik heb in die tijd dat ik daar was drie keer opgetreden voor nop en wist: niemand gaat me hier bellen voor een leuke gig. Daarna realiseerde nog meer me hoe fijn het is om hier in Nederland te zijn, waar mijn vrienden wonen en waar ik bijna iedere avond kan spelen.”