Volg BlogSpot:
< VORIG BLOG   VOLGEND BLOG >
Naar de index van alle blogs >

'You can tell the history of jazz in four little words: Louis Armstrong. Charlie Parker'

Vorig jaar was het 100 jaar geleden dat Charles ‘Charlie’ Parker Jr. werd geboren in Kansas City, Missouri. Ondanks zijn korte leven groeide hij uit tot één van de meest iconische exponenten van de bebop stroming en één van de belangrijkste jazz muzikanten aller tijden. Zoals Miles Davis ooit al zei: “You can tell the history of jazz in four words: Louis Armstrong. Charlie Parker.”

Parker werd geboren op 29 augustus 1920 in Kansas City. Op 11-jarige leeftijd begon de jonge Charlie op saxofoon te spelen en leerde de beginselen van improvisatie van een bevriende trombonist genaamd Robert Simpson. Zijn moeder gaf hem op zijn veertiende zijn eerste saxofoon en in zijn tienerjaren deed hij niets anders dan studeren, soms tot wel 15 uur per dag! Zijn jeugdvriend en pianist Lawrence Keyes zei hierover: “If Charlie had been as conscientious about his high school work as he was about his music, he would have become a professor.” Parker had het inderdaad niet heel erg op zijn reguliere schoolwerk en gaf er in 1935 de brui aan om zich volledig op de muziek te richten.

Parker pakte alles aan om harder te studeren

In 1936 zouden er zich een paar zeer belangrijke momenten in Parker’s leven voordoen. Zo trouwde hij in juli van dat jaar met zijn jeugdvriendin Rebecca Ruffin, maar kreeg hij ook een paar diepe tegenslagen te verwerken. Hij kreeg een ernstig verkeersongeluk toen hij op weg was naar de Ozarks met een band uit Kansas City. De tourbus raakte van de weg en Parker brak hierbij zijn ruggengraat en ribben. De dokter schreef hem hier in eerste instantie morfine voor voor, maar toen dat niet goed werkte, schreef hij hem heroïne voor, wat uiteindelijk mede zou leiden tot Charlie’s hevige drugsverslaving.

Maar wat misschien nog wel de meest cruciale gebeurtenis van dat jaar was - al eerder beschreven in mijn blog over de jamsessie - was het volgende. De befaamde drummer Jo Jones speelde in de lente van 1936 in de Club Reno in Kansas City. Parker zag zijn kans schoon en speelde tijdens de sessie mee met de band. Hij raakte echter zowel de akkoorden als de tel van de maat kwijt, waarop Jo Jones zijn bekken van zijn drumset haalde en vlak voor de voeten van Parker gooide. Dit was natuurlijk een heel gênant moment voor Parker, maar waar andere mensen misschien gedemotiveerd zouden raken, was dit voor Parker een extra stimulans om nog harder te studeren. En om zijn onverschrokkenheid en doorzettingsvermogen nog meer te illustreren: hij reisde juist af naar de Ozarks - die plek van het busongeluk - waar hij zich in 1937 zo goed als opsloot om zich volledig toe te leggen op zijn saxofoonspel.

Cherokee, een nieuwe wind in de jazz

Toen hij in 1939 naar New York City verhuisde, werden de vruchten van zijn jarenlange studeren en ijzeren wilskracht hoorbaar. Zonder al te veel in technische details te treden, ontdekte Parker - die inmiddels de bijnaam ‘Bird’ had gekregen (over de herkomst van die bijnaam doen honderden verhalen de ronde, niemand weet het echte verhaal) - tijdens het studeren van het nummer Cherokee een nieuwe manier van het aan elkaar verbinden van noten door middel van zogenaamde chromatiek (de kleinste afstand tussen noten). Hij zou dit principe verder ontwikkelen en combineren met de frasering van Lester Young waar hij zo van hield, Europese (klassieke) harmonieën, een zeer ritmische benadering en een vingervlugge virtuositeit die ongeëvenaard was. Deze innovaties zouden de basis vormen van bebop, de muziekstroming die in de jaren veertig aan populariteit zou winnen en de jazzmuziek voorgoed zou veranderen.

Vanwege de door de American Federation of Musicians ingestelde boycot van platenmaatschappijen die duurde van 1942 tot 1944, zijn de eerste voorbeelden van bebop helaas niet op plaat vastgelegd! Er is echter wel een opname overgebleven uit 1943 van Parker, waarin hij een solo speelt op Cherokee. Zelfs met de kennis van nu, is die opname één van de meest ongelofelijke jazz-opnames die ooit gemaakt zijn. Stel je maar eens voor dat je die opname hoorde in 1943; muzikanten hadden nog nooit zo’n manier van soleren gehoord!

Het begin van het einde...

Naarmate Bird’s leven vorderde, werd zijn gedrag steeds onbetrouwbaarder en greep hij steeds meer naar verdovende middelen zoals heroïne en alcohol. Toen hij eens op tour was in California, verkocht hij zijn ticket om weer terug te vliegen naar New York voor heroïne. Vervolgens werd hij gearresteerd vanwege het in brand steken van het beddengoed in zijn hotel en werd hij zes maanden opgesloten in psychiatrisch ziekenhuis Camarillo State Hospital - waar hij later de bekende blues ‘Relaxin’ at Camarillo’ aan opdroeg. Ook die zes maanden afkicken hadden geen effect op Parker’s drugsgebruik, want toen hij weer terugkeerde naar New York, zette hij zijn verslaving gewoon weer door.

In de veilige armen van de Jazz Barones

Op 12 maart 1955 klopte Bird aan bij de suite van Pannonica de Koenigswarter (zie de blog “Het sprookje van de jazzbarones”), omdat hij zich niet goed voelde. Pannonica gaf hem iets te eten en te drinken en zette hem achter de tv. Terwijl hij The Dorsey Brothers’ Stage Show keek, overleed hij. Hij was 35 jaar oud. Toen de patholoog anatoom zijn lichaam onderzocht, schatte hij hem op 53 jaar oud; zo zeer had Bird zijn lichaam toegetakeld.

Het verhaal van Charlie Parker is er een van zowel tegenslagen en een ambivalente verstandhouding met verschillende verdovende middelen, alsook een prachtig verhaal van doorzettingsvermogen en een ongeëvenaard talent voor zowel muziek als voor het studeren daarvan. Hoewel hij maar 15 jaar echt actief was als professioneel muzikant, heeft hij de internationale muziekwereld voorgoed veranderd met een indrukwekkende discografie en liet hij een onuitwisbare indruk achter als een van de allerbeste altsaxofonisten - zo niet de beste - die ooit deze planeet hebben bewandeld.