Blog door onze Mylène Hogenhuis-Berghs

Volg BlogSpot:
< VORIG BLOG   VOLGEND BLOG >
Naar de index van alle blogs >

Naar alle berichten >

Toots van en voor alle tijden

“I can say without hesitation that Toots is one of the greatest musicians of our time.” - Quincy Jones

Als je bijvoorbeeld Turks Fruit of Baantjer nog nooit hebt gezien, kun je tot op heden nog steeds de zoetgevooisde mondharmonica van Jean-Baptiste Frédéric Isidor ‘Baron’ Thielemans - zoals hij voluit heet - nog horen. Maar om de Belgische mondharmonicaspeler nu te reduceren tot leverancier van deuntjes voor films en series, zou een grove tekortdoening van zijn muzikale oeuvre betekenen.

Accordeonist? Gitarist? Mondharmonicanist?

Thielemans wordt op 29 april 1922 geboren in Brussel. Hij leert op jonge leeftijd accordeon te spelen en in zijn tienerjaren richt hij zich tevens op mondharmonica en gitaar - dat laatste na het horen van de eveneens in België geboren Django Reinhardt. Als hij in 1949 wordt gevraagd om als gitarist in de band van de Amerikaanse klarinettist en bandleider Benny Goodman te komen spelen, neemt hij het aanbod aan en vertrekt naar de VS om met Goodman te spelen. Echter door strenge vakbondrestricties, speelt Toots niet mee als gitarist, maar als mondharmonicaspeler. Al gauw wordt hij een bekende naam in de internationale muziekwereld en maakt hij van de mondharmonica een volwaardig solo instrument.

Van Miles naar Melanie

Op zich ben ik geen grote fan van name dropping, maar de lijst met musici waar Toots mee heeft gewerkt is zo indrukwekkend dat die wel wat aandacht verdiend. Toen hij zich in 1952 voor lange tijd vestigde in de VS - en zich zelfs als Amerikaan liet naturaliseren - speelde hij onder andere met jazz grootheden als altsaxofonist Charlie Parker, trompettist Miles Davis, pianisten Bill Evans, George Shearing (waar hij ook het doodgewone fluiten als ‘instrument’ introduceerde) en Oscar Peterson, zangeressen Ella Fitzgerald, Peggy Lee, Frank Sinatra, Sarah Vaughan en Shirley Horn. Later in zijn carrière werkte hij ook met grote pop artiesten als Paul Simon, John Denver, Melanie, Billy Joel, Sting en James Taylor. En dit is maar een greep uit de enorme lijst namen waarmee Thielemans heeft gewerkt. Op zijn zachtst gezegd indrukwekkend.

Maar waarom werd de Belgische muzikant zo’n grote naam in de muziekwereld? Een groot deel heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat Toots Thielemans als eerste muzikant de (chromatische) mondharmonica als volwaardig solo instrument heeft gevestigd. Daarvoor werd de harmonica vooral gebruikt in volksmuziek, blues en country en had het vaak een bijrol ter begeleiding van de zanger of zangeres. Los hiervan evenaarde Thielemans door zijn vakmanschap en beheersing van het instrument de technische complexiteit van bebop - een vorm van jazz waarbij hoge tempo’s en virtuositeit hoog in het vaandel stonden. Ook nam hij platen onder eigen titel op, waarbij de harmonica de rol van solo instrument op zich nam. Met zijn compositie ‘Bluesette’ die hij in 1961 opnam scoorde hij als eerste mondharmonicaspeler een internationale hit.

Pino, De Cock en Rutger Hauer

Zijn bekendheid bij het grote publiek is daarnaast grotendeels toe te dichten aan het aantal bijdragen aan films, series en reclames. De bekendste daarvan is waarschijnlijk de intro tune van Sesamstraat. 40 jaar lang hoorde je overal ter wereld Toots’ spel in deze serie. In Nederland verwierf hij faam door onder andere het influiten (!) van de door Rogier van Otterloo geschreven melodie voor de film Turks Fruit (a.k.a. de ‘fietsscène’) en de melodie van de detective serie Baantjer. 

Heel veel mensen (waaronder ikzelf) zijn in de veronderstelling dat Toots ook te horen is in de beroemde reclame van een niet nader te noemen rookworsten fabrikant. Maar dit is niet het geval! Dat is onze mondharmonica-trots van eigen bodem: Hermine Deurloo. 

Toots’ carrière heeft nog meer Nederlandse ‘randjes’. In de laatste jaren van zijn carrière bestond zijn band namelijk uit Nederlandse musici, waaronder bassist Hein van de Geyn, pianist Karel Boehlee, drummer Hans van Oosterhout en later ook bassist Clemens van der Feen. Laatstgenoemde bracht tevens in 2011 een eigen plaat uit waarop Toots Thielemans te horen is. “Round It Goes”:

Luister hier naar
"Round It Goes" »

Een jaar lang 100 jaar

Hoe belangrijk Toots Thielemans is geweest voor de wereld bleek wel uit de overweldigende aandacht die zijn dood in 2016 kreeg. Kranten over de hele wereld besteedden aandacht aan het overlijden van de Belgische muzikant en beroemde musici spraken hun waardering voor Toots uit. Zo zei de bekende arrangeur, componist en producer Quincy Jones over hem: “I can say without hesitation that Toots is one of the greatest musicians of our time.”

Dit jaar brengt het Metropole Orkest een ode aan de muziek van Toots, met gastmusici als pianisten Kenny Werner (met wie Toots jarenlang speelde) en Ivan Lins. Er worden nog veel meer evenementen georganiseerd. Zelfs zoveel dat er een speciale website is opgedragen aan alles rondom zijn 100ste geboortedag:

Bezoek hier de site "Toots 100" »

Al met al kun je zeggen dat Toots Thielemans een muzikant was die de harten van vele mensen heeft veroverd. Van jazz puristen tot kleuters die meezongen met Sesamstraat; iedereen hield van Toots.