Blog door onze Mylène Hogenhuis-Berghs

Volg BlogSpot:
< VORIG BLOG   VOLGEND BLOG >
Naar de index van alle blogs >

Naar alle berichten >

Het 'andere' museum is het Mauritshuis

Een groot deel van deze stukken vind je natuurlijk in het Amsterdamse Rijksmuseum. Het andere museum waar je een aanzienlijke collectie kunt vinden is het Mauritshuis. En aan laatstgenoemde wordt vandaag wat meer aandacht besteed, aangezien het dit jaar maar liefst 200 jaar geleden is dat het museum werd opgericht.

Een vakantiehuisje

Het Mauritshuis werd tussen 1633 en 1644 gebouwd in opdracht van Johan Maurits, Prins van Nassau–Siegen. Het diende als stadspaleis voor de officier, graaf en vorst die De Braziliaan werd genoemd, onder meer omdat hij in Brazilië de Nederlandse handelsposten verdedigde tegen aanvallen van de Portugezen en Spanjaarden. Oorspronkelijk bedoeld als zijn huis, kreeg het de naam Maurits’ Huis. Toen Johan Maurits in 1644 terugkeerde naar Den Haag, nam hij zijn intrek in het Mauritshuis. Al na 3 jaar vertrok hij naar Duitsland om stadhouder van Kleef te worden. Vanaf toen gebruikte Johan Maurits zijn Haagse onderkomen alleen tijdens bezoeken aan de stad. Het huis werd daarnaast aangeboden als tijdelijk onderkomen voor belangrijke gasten van de regering, de Staten-Generaal.

Het pand kreeg nog een aantal verschillende functies, maar nadat het in 1820 door de Nederlandse staat werd aangekocht, werd twee jaar later het Koninklijk Kabinet van Schilderijen erin gevestigd en was het museum een feit. Johan Steengracht van Oostcapelle werd de eerste directeur - en niet zonder reden: hij was een groot kunstverzamelaar, gespecialiseerd in de Hollandse Meesters uit de Gouden Eeuw.

Johan Maurits van Nassau-Siegen

Wanneer we het over het museum Het Mauritshuis hebben, gaat het feitelijk over twee panden. Naast het hierboven omschreven stadspaleis is er namelijk nog een fraai pandje, dit keer aan het Buitenhof - ‘Galerij Prins Willem V’. Willem V liet de zaal in 1774 bouwen om er zijn indrukwekkende verzameling kunst tentoon te stellen. Daarmee werd het officieel het eerste museum van Nederland. Met zijn vorstelijke uitstraling en rijke selectie aan schilderijen, is het zeker de moeite waard om ook dit deel van het Het Mauritshuis te bezoeken.

Het huis gaat ondergronds?

Vanzelfsprekend wordt Het Mauritshuis vooral geroemd vanwege de indrukwekkende collectie werken die er tentoongesteld wordt. Maar daarnaast is het pand zelf ook de moeite van een bezoekje waard. Het ontwerp van het paleis werd gemaakt door Jacob van Campen, een van Nederlands bekendste architecten uit de Gouden Eeuw. Mocht je hem niet kennen; hij was onder meer verantwoordelijk voor Paleis Noordeinde, Paleis op de Dam en de Nieuwe Kerk in Haarlem. Ook bouwde hij pal naast het Mauritshuis het Huygenshuis: de woning van ‘alleskunner’ Constantijn Huygens. Bovenstaande in acht genomen, zou je wel kunnen stellen dat het Mauritshuis met zijn 17de eeuwse geschiedenis de perfecte plek is voor een museum dat zich uitsluitend op deze periode in de Nederlandse schilderkunst richt!

Het vierkante gebouw in Holland-classicistische stijl met de guirlandes boven de ramen, heeft mede door het gebruik van natuursteen iets weg van een Romeinse tempel. In de vestibule en het trappenhuis werden oorspronkelijk voorwerpen tentoongesteld die Johan Maurits meenam uit Brazilië. Niet alleen tropisch hardhout (waar onder andere de trap van werd gemaakt), maar ook koralen, schilderijen met Braziliaanse onderwerpen, huiden en wapens. Helaas is van de oorspronkelijke inrichting nog weinig over. Na een verwoestende brand in 1704 stonden alleen de zwartgeblakerde muren nog overeind. Tussen 1708 en 1718 werd gewerkt aan de renovatie en kreeg het huis een modernere inrichting, met vergulde decoraties in de stijl van Lodewijk XIV. Het huis beschikte in het begin tevens over een overtuin - ontworpen door Maurits Post - die met een ondergrondse gang met het Mauritshuis verbonden was. De tunnel werd in 1808 vanwege achterstallig onderhoud gedicht en de tuin zelf werd diezelfde eeuw bebouwd met onder andere de uitbreiding van de Tweede Kamer.

In 2012 werd een ambitieus bouwproject begonnen, wat resulteerde in een ondergrondse foyer die het oude gebouw verbindt met het twintigste-eeuwse hoekgebouw van Sociëteit De Witte aan de overkant van de straat.

Het hele verleden

Het Mauritshuis is niet alleen een museum dat een aantal van de meest prachtige kunstwerken tentoonstelt. Daarnaast is een belangrijke doelstelling ons koloniale verleden niet uit de weg te gaan. Het gebouw wordt vaak spottend het Suikerpaleis genoemd. Daarmee wordt verwezen naar de herkomst van de inkomsten van Johan Maurits. Afrikaanse mannen en vrouwen werden in Brazilië gebruikt voor de teelt en productie van rietsuiker. In 2020 kwam daarnaast naar boven dat Johan Maurits er ook nog een illegale particuliere handel op nahield, die tevens de handel van mensen in slavernij betrof. Bij een bezoek aan het Mauritshuis wordt ook hier op ingegaan.

Collectie, ook in gigapixel

De ruim 250 schilderijen uit de 17e eeuw van het Mauritshuis zijn bijzonder indrukwekkend, met Vermeers Meisje met de parel als absoluut hoogtepunt. De collectie is tentoongesteld over twee verdiepingen en ruim 15 zalen.

Een aantal meesters die te bewonderen zijn, zijn Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Judth Leyster, Jan Steen, Peter Paul Rubens, Rachel Ruysh, Frans Hals en Carel Fabritius. 
Bijzonder aan het Mauritshuis is dat het als allereerste museum ter wereld de gehele collectie tot op gigapixel formaat heeft gedigitaliseerd. Dat geeft mensen van over de hele wereld de mogelijkheid om op elk moment van de dag digitaal door het museum te lopen. Of je er nou een tripje van maakt en het Mauritshuis in persoon gaat bewonderen, óf in je gemakje op de bank de kunst wilt bewonderen - voor ieder wat wils. Duik in de bijzondere geschiedenis van dit imposante huis en dompel je onder in een aantal van de meest bijzondere werken van Nederlandse bodem.